مقدمه:با توجه به شیوع  چاقی عمومی، چاقی شکمی، کوتاه قدی و چربی خون در جامعه، متاسفانه افرادی که صلاحیت علمی ندارند نیز با توصیه های غیر علمی غیر ذیصلاح مثل استفاده از مکمل، پودر، کپسول، قرص، گیاهان عطاری ها و متد های غیر علمی عجیب و غریبی که عموما ادعا (Claim)میکنند که برای چاق ها و لاغرها و ورزشکارها کاربرد دارند، نیز بر مشکل میافزایند. افراد فاقد صلاحیت از طرق مختلف از جمله در سایت ها، نشریات ویا ازطریق دوستان در این زمینه توصیه وحتی دستورالعمل درمانی صادر مینمایند. اغلب استفاده کننتدگان بدون حصول نتیجه، گرفتار عوارض جانبی از جمله بیماری قلبی، دیابت، ناراحتی گوارشی، ریزش مو، چروکیدگی صورت، تحریک پذیری و ...گردیده ومیزان خسارات مالی، جانی و روحی وارد شده برآنان تاکنون ارزیابی نشده است.

 با توجه به گسترش چاقی و اضافه وزن در میان مردم، انواع مختلفی از رژیم های غذایی به وجود آمده اند. هدف اصلی در تمام این رژیم های غذایی رسیدن به وزن مطلوب است. وزنی که در آن فرد، احساس سلامتی کند. متخصصان تغذیه معتقدند که کاهش وزن تا 10 درصد و حتی کمتر باعث کاهش کلسترول خون، کاهش پر فشاری خون، کنترل قند خون و در کل باعث افزایش طول عمر فرد می شود.

 

عموما افرادی که به کلینیک های تغذیه مراجعه می کنند مصر هستند که هر چه سریعتر وزن خود را کم کنند و هرچه این کاهش وزن بیشتر و در مدت زمان کمتری باشد رژیم غذایی خود را موفقیت آمیزتر می دانند.

رژیم های غذایی کم کالری که شدیداً مقدار انرژی دریافتی در آنها کم است باعث کاهش وزن شدید می شود و بدن در حالت قحطی مواد غذایی قرار می گیرد. در طی ده روز اول رژیم های شدید کاهش وزن، بعد از به اتمام رسیدن ذخائر گلیكوژن، حدود 8 تا 12 درصد از انرژی مصرفی از پروتئین ها تامین می شود و یک سری تغییرات غیر معمول متابولیکی در بدن این افراد صورت می پذیرد که تاثیرات منفی بر بدن دارد. این رژیم های شدید باعث کندی ضربان قلب و نبض، افت فشار خون، خستگی زودرس، توان کاری کم، یبوست، مشکلات عصبی و حتی منجر به مرگ شخص می شوند.

ولی رژیم های غذایی کم کالری که پیوسته و تدریجی باشند، در این رژیم ها انرژی مصرفی از ذخائر چربی بدن تامین می شود و از بافت پروتئينی استفاده کمتری می شود.

 افرادی کهشاخص توده بدنBMIآنها بین 27 تا 35 است در طی یک رژیم کم کالری مناسب می بایست در هفته 250 گرم تا  نیم کیلوگرم کاهش وزن داشته باشند و اگر BMIآنها بیشتر از 35 باشد اين کاهش وزن نباید از 5/0 تا یک کیلوگرم در هفته بیشتر شود. در  این افراد کاهش وزن باید برای 6 ماه ادامه داشته باشد که منجر به کاهش 10% از وزن شخص شود.

و در 6 ماه دوم باید برای ثبات این وزن تلاش کرد. اگر فرد نیاز به کاهش وزن بیشتری داشت، بعد از 6 ماهه دوم

 (دوره ثبات) باید رژیم غذایی برای کاهش وزن ادامه یابد.

 

 رژیم های غذایی با کالری یکسان تاثیر متفاوتی در کاهش وزن افراد مختلف دارند. بطور مثال آقایان در سایز یکسان با خانم ها ، سریع تر وزن از دست می دهند و در افرادی که اضافه وزن بیشتری دارند سریع تر از افرادی که اضافه وزن کم تری دارند، موجب کاهش وزن می شوند. علت اصلی آن حمل وزن سنگین تر است که انرژي بیشتری از آنها می گیرد. همراه با یک رژیم غذایی کم کالری می بایست شیوه ی زندگی  فرد نیز اصلاح شود

گرایش افراد جامعه بخصوص جوانان و نوجوانان به تناسب اندام یکی از دغدغه هایی است که در حال حاضر وجود دارد اما باید در این راستا به دنبال ان بود که راه درست و صحیح برای این دغدغه فراهم شود به طور قاطع باید این را گفت هیچ یک از رژیم هایی که در اینترنت و شبکه های اجتماعی ترویج می شوند سندیت علمی ندارند، و تنها به نوعی بازار یابی تجاری تلقی میشوندکه توسط بازاریابان کالاهای تجاری در اینترنت نصب میشوند.

تشخیص علمی بودن رژیم هایچاقی و لاغری اینترنتی

1- یکی از علائم تشخیص درستی و نادرستی رژیم های چاقی و لاغری که در شبکه های مجازی و اینترنت وجود دارد حاشیه های تبلیغاتی جهت مصرف محصولات تجاری مختلف است. 

2- همچنین در آنها نکته ای که مشهود است آنست که  نگارنده مطلب ورژیم باید مشخصات و تخصص و رشته ی خود را ثبت کند و مشخص شود که از کدام ارگان علمی ویااز انجمن های علمی صادر شده است.

 3- بسیاری از افرادی که اقدام به ارائه ی رژیم های غذایی در اینترنت می نمایند و یا بصورت پرینت شده به بیمار میدهند، رشته ی تحصیل مرتبط نداشته . گاها افرادی هستند که مدرک غیر مرتبطی مانند علوم آزمایشگاهی یا فیزیوتراپ و یا .... به ارائه ی رژیم غذایی می پردازند که باید جلوی آن ها گرفته شود؛ چرا که این کار با سلامت مردم بازی کردن است.

 

برحسب دستورالعمل وزارت بهداشت، تنها کسانی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد ویا دکترا ی رشته تغذیه بوده و دارای پروانه کار رژیم درمانی هستند، اجازه ی تجویز رژیم غذایی را دارند. هیچ یک از متخصصان تغذیه اقدام به ارائه ی رژیم غذایی اینترنتی نمی کنند بنابراین بادقت در رژیم های اینترنتی متوجه خواهیم شد که رژیم ها تنها به هدف تبلیغات و بازار یابی کالاصورت گرفته است و بنابراین مراجعه به ینترنت و یا افراد غیر رشته تغذیه، راه علاج چاقی و لاغری نیست وباید به متخصص مربوطه مراجعه کرد .

 4- یکی دیگر از راه هایی که می توان به نادرست بودن رژیم های غذایی اینترنتی پی برد، ارائه ی دستورات یکسان برای همه ی اقشار چاق و لاغرجامعه است. آنان رژیم پرینت شده از منابع اینترنتی و غیر علمی  یکسان را به همه افراد تجویز میکنند، چون خودشان قادر نیستند که رژیم بنویسند. در حالی که با توجه به شرایط هر فرد باید رژیم خاصی ارائه داد و یک نسخه را نمی توان برای همه ی افراد پیچید.

 5- از نظر قانونی و علمی وشرعی، تجویز یک رژیم کپی شده از دیگران و یکسان برای چاقی و لاغری به همه ی افراد، خلاف محسوب میشود، چرا که هر شخص، اندازه جثه ، قد ، وزن و اندازه دور شکم متفاوت داشته واز  نظر هورمونی ، وضعیت اقتصادی و پیشینه تغذیه ای متفاوت دارد. بنابراین تجویز رژیم غذایی یکسان برای همه کاملا با سلامت فرد مغایرت دارد. متخصصان تغذیه رژیم غذایی را بر اساس آزمایش های مختلف خونی و میزان قند ، چربی و بسیاری از فاکتورهای دیگر ارائه می دهند.

 6- رژیم های غذایی ویژه افراد چاق و لاغرکه متخصصان تغذیه طی زمان مشاوره به افراد آموزش میدهند، حاصل تشخیص نوع مشکل مراجعه کننده، فکر، برنامه ریزی و عموما همانند نسخه نویسی، دارای نگارش دستی است. و صرفا جهت همان فرد مراجعه کننده طراحی شده است. و ظاهر آن نیز با رژیم های اینترنتی و پرینت تمیز و بدون نگارش دستی متفاوت است.

نتیجه گیری:تنها کسانی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ویا کارشناسی ارشد ویا دکترا ی رشته تغذیه بوده و دارای پروانه کار رژیم درمانی هستند، اجازه ی تجویز رژیم غذایی را دارند.